Niedziela z historią #261

Rok 1945. Członkowie komendantury wojennej miasta Twardogóra (Festenberg) - młodzi czerwonoarmiści.

Ofensywa 1. Frontu Ukraińskiego rozpoczęła się 12 stycznia 1945 roku. Z przyczółka sandomierskiego w bardzo szybkim tempie armia przemieszczała się na zachód. 19 stycznia Sowieci przekroczyli przedwojenną granicę polsko-niemiecką. 23 stycznia 1945 27. Korpus dowodzony przez generała-majora Filippa Czerokmanowa walczył o Twardogórę (datę tę wyryto na tablicy przerobionego pomnika ofiar I wojny światowej, który stał na skwerze Jana Pawła II). Od 24 stycznia miasto było już w rękach Rosjan. Front przesuwał się dalej na zachód, a za jego linią trwały walki o dwa miasta-twierdze: Głogów i oraz Wrocław. Głogów został zdobyty 1 kwietnia, a Wrocław 6 maja.

Tuż za jednostkami bojowymi Armii Czerwonej na Dolny Śląsk docierały jednostki tyłowe. Administrowanie zdobytymi terenami przypadło komendanturom wojennym. Rolą ich było wspieranie armii poprzez wykorzystanie zasobów zdobytego terenu. Komendanci sprawowali władzę zgodnie z instrukcją marszałka Konstantego Rokossowskiego z 23 sierpnia 1944 roku. Komendantury miały prawo do użycia broni palnej wobec polskiej ludności w przypadku zamieszek, które zakłócałyby działalność organów administracji Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego lub przerywały dostawy na front. Ponieważ komendanci zarządzali mieniem komunalnym i zakładami przemysłowymi, nawet po wproawdzeniu administracji polskiej, często w wielu miastach właśnie do nich należała realna władza.

Kwestia współpracy komendantury z administracją polską Twardogóry (na terenach Dolnego Śląska organizowano ją w maju i czerwcu 1945 roku) wymaga zbadania. Akta Gminy Twardogóra pozstające w zasobach Archiwum Państwowego we Wrocławiu datowane są jednak dopiero od roku 1946.

O siedzibie komendantury w Twardogórze opowiada Niedziela z historią #233. Budynek istnieje do dziś.

DŚ