Mniej błędów, więcej głosów #30
Brzmią tak samo. Problem zachowania poprawności w mowie nie występuje. Gdy zaś przychodzi do zapisania tych słów, to niestety autokorekta nie zapobiegnie popełnieniu błędu ortograficznego. Trzeba zatem pójść po rozum do głowy i wybrać zapis poprawny - zależnie od znaczenia, w jakim używamy danego słowa.
30. Autokorekta niewiele może, bo jest jeszcze morze
Homofon to z greki wyraz, który brzmi tak samo. Homofonia to identyczność fonetyczna (brzmieniowa) wyrazów, które mają jednak różne znaczenie i odmienną pisownię.
Skupimy się dziś na sprawiających najwięcej trudności homofonach zawierających ż i rz. Pamiętajmy jednak, że homofonia dotyczy również wyrazów z ó i u, h i ch, sz i rz czy d i t.
może - morze
Może to partykuła nadająca wypowiedzi ton przypuszczenia, wahania, ale również przybliżenie wartości liczebnika lub grzecznościowa formę propozycji. Taką formę przyjmuje również czasownik móc w trzeciej osobie liczby pojedynczej.
partykuła może | czasownik móc |
---|---|
Może kupię nowy parasol. | Kasia może przygotować prezentację na jutro. |
Tych kryminałów przeczytałam może pięć. | On nie może tego napisać. |
Zjesz może kawałek domowego ciasta? | Dziecko nie może bawić się bez opieki rodzica. |
Może piszemy przez ż, bo wymienia się ono na g: może bo mogę.
Analogicznie: pomoże - pomogę.
Morze to rzeczownik oznaczający duży akwen wodny wypełniony słoną wodą. Wyróżniamy morza otwarte, śródziemne, przybrzeżne i międzywyspowe. Nazwy poszczególnych mórz zapisujemy wielką literą:
Morze Bałtyckie, Morze Śródziemne, Morze Egejskie, Morze Białe, Morze Czarne.
Morze piszemy przez rz, bo wymienia sie na r: morze bo morski.
Analogicznie: pomorze - pomorski, namorzyny - namorskie.
Można również zamorzyć kogoś głodem. Również wymiana na r. Jednak zamorzyć bo mór.
ważyć - warzyć
Ważyć to czasownik oznaczający tyle co określać ciężar lub mieć określoną masę. Ważyć to również decydować, rozważać różne argumenty.
Waży piszemy przez ż, bo wymienia sie na g: waży bo waga.
Analogicznie: rozważny - rozwaga, odważny - odwaga, przeważyć - przewaga.
Warzyć to czasownik oznaczający tyle co gotować, utrzymywać wrzenie. Przygotowanie piwa to również warzenie, tak samo proces otrzymywania soli z solanki. Dlatego w polszczyźnie mamy warzelnie piwa i warzelnie soli. Możemy również przenośnie nawarzyć piwa - wpędzić siebie lub kogoś w kłopoty.
Mleko, które rozpoczęło już proces kwaszenia, może zwarzyć się pod wpływem wysokiej temperatury. W niektórych regionach mawia się, że mróz (albo upał) zwarzył rośliny. Można mieć również zwarzony (zepsuty) humor.
Warzy piszemy przez rz, bo wymienia sie na r: warzy bo war (wrzątek, współcześnie używanym wyrazem z tej samej rodziny jest wywar).
każe - karze
Każe to trzecia osoba liczby pojedynczej czasownika kazać - wydawać polecenia, rozkazywać, nakazywać. Kazać to również głosić kazanie, stąd kazalnica, kaznodzieja.
Każe piszemy przez ż, bo wymienia sie na z: każe bo kazać.
Analogicznie: rozkaże - rozkazać, pokaże - pokazać, wykaże - wykazać.
Karze to trzecia osoba liczby pojedynczej czasownika karać oraz forma celownika i miejscownika rzeczownika kara. Karanie to wymierzanie kary.
Karze piszemy przez rz, bo wymienia sie na r: karze bo kara.
wieży - wierzy
Wieży to forma dopełniacza, celownika i miejscownika rzeczownika wieża, który ma kilka znaczeń. Wieża to wysoka budowla, to również jedna z bierek szachowych oraz rodzaj sprzętu audio do odtwarzania muzyki.
Należy do wyrazów z ż niewymiennym. Należy zapamiętać pisownię - można to zrobić na zasadzie przeciwieństwa do homofonu poniżej.
Wierzy to trzecia osoba liczby pojedynczej czasownika wierzyć - ufać komuś, uznawać za prawdziwe, wyznawać religię.
Wierzy piszemy przez rz, bo wymienia sie na r: wierzy bo wiara.
mażę - marzę
Mażę to pierwsza osoba liczby pojedynczej czasownia mazać - brudzić coś, pokrywać czymś, również rysować lub malować szybko i niestarannie. Można również mazać się - płakać, rozżalić się. Dawniej używano czasownika pomazać - namaścić olejkami. Stąd pomazaniec - człowiek, któremu nadano godność królewską, kapłańską, również prorok.
Mażę piszemy przez ż, bo wymienia sie na z: mażę bo mazać.
Analogicznie: rozmaże - rozmazać, wymaże - wymazać, pomaże - pomazać.
Marzę to pierwsza osoba liczby pojedynczej czasownika marzyć - myśleć o czymś, pragnąć, aby coś się zdarzyło, wyobrażać, wizualizować swoje pragnienia.
Marzę piszemy przez rz, bo wymienia sie na r: marzy bo mara.
Wyrazy pokrewne: marzyciel, rozmarzony, wymarzony.
Garść hive'owych błędów
- Klechy już w burkach łazić nam
karzą. - Jeśli
karząwam nosić szpilki powiedzie, że macie skoliozę i nie możecie.. - owoce i warzywa można było samemu pakować i
warzyć, widziałem jak ktoś najpierwwarzył, przyklejał naklejkę a potem jeszcze dokładał towaru - Druga sprawa nie
wieżęw żadną pandemię (...). - (...) czy to z pobudek technologicznych czy też ideologicznych to w to nie
wieżę! Mażęo wolności ale nie wiem czy Tu w Polsce doczekamy się czegoś więcej niż złudzeń takiego stanu.
Comments