Krzyżak ogrodowy (Araneus diadematus)

Krzyżak ogrodowy to mieszkaniec praktycznie każdego ogrodu, ogródka, działki i balkonu. Nie można jednak określić go gatunkiem synantropijnym, bo równie dobrze czuje się bez sąsiedztwa ludzi - zamieszkuje lasy, łąki, zakrzaczenia.

Niewielkie jeszcze krzyżaki, które możemy obserować wiosną, wykluły się mniej więcej rok temu z jaj złożonych jesienią 2020. Zatem swoją pierwszą zimę przeżyły jako jaja w oprzędzie, który przed śmiercią przygotowała ich matka, drugą jako niewielkie pajączki zimujące w opadłych liściach lub szczelinach kory drzew. W tym roku osiągną typowe (czyli dość znaczne) krzyżacze rozmiary oraz dojrzałość płciową. Będzie to również ostatni sezon ich życia.

Jak duże będą krzyżaki w czasie tegorocznych godów? Samice osiągną 18 mm (chodzi o długość ciała, bez wliczania odnóży), niektóre nawet 20 mm, samce będą mniejsze - dorosną średnio do 6-7 mm, największe do 10 mm. Gody nie są bezpieczne dla samców - część z nich zginie pożarta przez samice.

Krzyżaki ogrodowe przędą sieci łowne. Sieć widoczna na zdjęciu wymaga drobnych poprawek, dlatego pająk siedzi w jej centralnej części. Podczas wyczekiwania na ofiarę, zwykle chowa się gdzieś z boku, na przykład w sąsiedztwie jednej z roślin, do których zamocował sieć. Ofiary mogą być sporo większe od krzyżaka. Wystarczy, że sieć utrzyma je przez krótką chwilę, która wystraczy krzyżakowi na szybki atak, momentalne oplecenie wydzieliną gruczołów przędnych i wstrzyknięcie jadu. Ofiara od tego momentu ma porażony układ nerwowy, więc nie ma już żadnych szans na ucieczkę.

Najedzone krzyżaki oplatają ofiarę jeszcze pewną ilością oprzędu i zostawiają sobie taki "pakiecik" na później. Głodne przystępują do konsumpcji. Poza neurotoksyną wstrzykują ofierze wydzielinę gruczołu wątrobowego, która nadtrawia tkanki i pozwala pająkowi wyssać płynną już zawartość ciała owada. Suchawy oskórek chitynowy (który stanowi szkielet zewnętrzny stawonogów) pozostawiają - jak puste opakowanie po napoju.

Zdjęcia udostępniam na licencji Creative Commons - uznanie autorstwa, na tych samych warunkach.


Photo: @bowess CC BY-SA 4.0


Photo: @bowess CC BY-SA 4.0


Photo: @bowess CC BY-SA 4.0

Krzyżak ogrodowy (Araneus diadematus), Twardogóra, Dolny Śląsk, Polska. 9 maja 2022
Cross spider (Araneus diadematus), Twardogora, Lower Silesia, Poland, taken 9 May 2022
Camera: Lumix DMC-FZ1000