Żuk wiosenny (Trypocopris vernalis)

Nareszcie wiosna! W lesie coraz więcej życia, śpiewów, kwiatów, łażenia i szurgotania. Wiosna to także idealny moment, aby zapamiętać nazwę pewnego delikwenta, którego spotkamy praktycznie podczas każdego leśnego spaceru, grzybobrania, czegokolwiek w lesie.
Zapamiętać będzie łatwo. Taki ten, co wiesz, niebieski, błyszczący, duży, z lasu. Chodzi albo leży na grzbiecie. To po prostu żuk wiosenny (Trypocopris vernalis).


Photo: @bowess CC BY-SA 4.0

Żuk wiosenny to jeden z najpospolitszych polskich żuków. Spotkamy do w lasach, ale całkiem sporo osobników żyje też na terenach otwartych. Żuki to oczywiście chrząszcze, a ten konkretnie należy do rodziny gnojarzowatych. Nazwa zobowiązuje - żuki wiosenne są koprofagami. Chętnie żywią się odchodami ssaków, ale zobaczymy je również na pniach ściętych drzew, gdy spijają drzewne soki, "pasą się" także na niektórych grzybach.
Popularnym skojarzeniem z koprofagią i gnojarzami jest toczenie kulek. Czy żuk wiosenny toczy kulki? Tak! Kiedy i gdzie? Ma to miejsce pod koniec lata, kiedy żuki wiosenne budują w ziemi korytarzyki i komory lęgowe. Kulkę ssaczych odchodów toczy się nie dla zabawy, ale po to, aby ją zakopać (żeby nie wyschła na wiórek) i aby samica złożyła w niej jajo. Gdy z jaja wylęgnie się larwa, ma zapewniony przez rodziców pierwszy zapas pokarmu. Takie zabezpieczenie w pożywienie to jedyna forma opieki nad potomstwem u tego gatunku.


Photo: @bowess CC BY-SA 4.0

Jaki żuk wiosenny jest każdy widzi. Jest śliczny. Ciało ma krępe, masywne, pokrywy z niebieskim, fioletowym połyskiem lub zielonawym połyskiem (są to barwy strukturalne - mieniące się, melanicznie żuk wiosenny jest czarny). Sześć nóg, pokrywy gładkie (inne żuki mają pionowe rowkowanie), nogi z kolcami, czułki z buławkami na końcach. Jego ciało osiąga nawet 2 cm długości. Spory jegomość, bardzo piękny i ważny w ekosystemie. Przyspiesza krążenie materii (bez koprofagów świat byłby gorszym miejscem), napowietrza glebę.

Zdjęcia udostępniam na licencji Creative Commons - uznanie autorstwa, na tych samych warunkach.

Żuk wiosenny (Trypocopris vernalis), Moszyce, Dolny Śląsk, Polska, 15 kwietnia 2023
Spring dumbledor or spring dor beetle (Trypocopris vernalis), Moszyce, Lower Silesia, Poland, taken 15 April 2023
Camera: Lumix DMC-FZ1000