Ślimak winniczek (Helix pomatia)

Ślimak winniczek (Helix pomatia) to największy polski ślimak. W ostatnich latach w mojej okolicy dość liczny. Czyżby to z powodu zaprzestania działalności punktu skupu winniczków?

Jaki punkt skupu - zapytacie. Winniczki są jadane, wprawdzie raczej we Francji niż w Polsce i niegdyś to właśnie zbiór tych ślimaków stanowił podstawę pozyskiwania takiego towaru eksportowego. Czasy się zmieniły, ślimak winniczek podlega ochronie częściowej. Winniczki można zbierać tylko od 20 kwietnia do 31 maja i tylko takie o średnicy muszli większej niż 30 mm (kiedyś zbieracze pobierali w punkcie skupu specjalną miarkę z otworem - nadawał się ślimak, który nie przelatywał przez ów otwór). W dodatku w ostatnich latach potrzebne są specjalne zezwolenia, a niektóre województwa zawieszają możliwość uzyskiwania zezwoleń, gdy ślimaków jest niewiele.
Ale Polska i tak jest obecnie winniczkowym potentatem - opracowano metody hodowli i działają specjalne fermy, które umożliwiają zaspokojenie francuskiego popytu na winniczki bez redukowania populacji dziko żyjących ślimaków.

Kilka słów o samych winniczkach. Mają duże muszle - od kremowych do brązowych, sięgające 5 cm średnicy. Hibernują w zimie w różnych kryjówkach w ściółce i w ziemi, zamykając otwór muszli błonką - epifragmą. Mogą żyć około 20 lat, ale w naturze taki wynik nie jest łatwy do osiągnięcia - można wyschnąć w lecie, zamarznąć w zimie, więc dziesięcioletni winniczek to już prawdziwy okaz. Natomiast maksymalna odnotowana długość życia to 35 lat.
Winniczki są hermafrodytami. Każdy ślimak produkuje zarówno komórki jajowe jak i plemniki. Kopulacja polega na wymianie plemników pomiędzy osobnikami. Trochę krótko to wyszło w piśmie. Około dwóch godzin zajmują ślimacze "pieszczoty" - rodzaj gry czy też dotyków godowych, a później kilka minut zajmuje przekazanie spermatoforu. Winniczki składają do jamki wykopanej w ziemi około 50 jaj. Młode ślimaki wylęgają się po mniej więcej miesiącu, a później powoli sobie rosną. Dojrzałość osiągają w czwartym roku życia.

Winniczek w Polsce występował pierwotnie tylko na samym południu kraju, ale ponieważ w średniowieczu podpadał pod kategorię "niemięsną", podobnie jak karpie został rozprzestrzeniony na cały kraj przez... cystersów, którzy karpie hodowali w swoich stawach, a winniczki w przyklasztornych ogrodach.

Zdjęcia udostępniam na licencji Creative Commons - uznanie autorstwa, na tych samych warunkach.


Photo: @bowess CC BY-SA 4.0


Photo: @bowess CC BY-SA 4.0


Photo: @bowess CC BY-SA 4.0


Photo: @bowess CC BY-SA 4.0

Ślimak winniczek (Helix pomatia), Moszyce, Dolny Śląsk, Polska, 16 lipca 2022
Roman snail, escargot (Helix pomatia), Moszyce, Lower Silesia, Poland, taken 16 July 2022
Camera: Lumix DMC-FZ1000